Turkmenistan

We zijn van Iran naar Turkmenistan getrokken. We hebben de godsdienstige dictatuur verruild voor de politieke. De zwarte vrouwen-kleding in Iran ingeruild voor fleurige lange jurken met prachtig borduursel aan de kraag. Van een land waar vrouwen toch zeker aan de buitenkant gezien erg onderdrukt worden tot een land waar de vrouwen vrij zijn en bv. kunnen handelen. Van een land waar je je geheel aan de Islamitische godsdienst hebt te conformeren naar een land waar je vrij van godsdienst bent maar niet vrij van politieke overtuiging.
Er zijn ook overeenkomsten. In beiden landen word je zeer gastvrij onthaald, al wint Iran wat mij betreft in dit opzicht. Staat in Iran vast in de aardrijkskunde- boekjes of in de Engelse les dat Holland een land van flowers is, want iedere Iraan zegt dat, in Turkmenistan is het Amsterdam wat dan het volgende antwoord is.
Zie je in Iran op elke hoek van de straat of plein op foto's de hoofden van de Imans staan, Khomeiny en aanverwante heren, in Turkmenistan zie je er maar twee staan, Turkmenbasji de oude president of de huidige. Zijn onwettige zoon volgens wat wij lazen maar door onze Turkmeense gids ten stelligst ontkend, het was alleen maar iemand die erg veel op hem leek maar geen familie.
We verlieten Iran na het indrukkende bezoek aan Mashad eigenlijk wel opgelucht. Eindelijk bevrijd van de kledingsvoorschriften met vooral voor ons vrouwen de door veel als erg hinderlijke ervaren sjaal.
’s Morgens vroeg om 10 voor half 7 vieren we eerst de verjaardag van Marijke. Eem had weer een fantastisch lied. We krijgen een nieuwe bus, de chauffeur stond al om half 5 voor het hotel. Wat een luxe, we krijgen nu zelfs thee met oregano onderweg uitgedeeld. We moesten de bergen over naar de grens, Een laatste zicht op enorme klaproosvelden en daarna woeste en kale bergen. De bus had er weer veel moeite mee om omhoog te komen.
We komen dan bij de Iraanse en Turkmeense grens. Een enorme hoop formaliteiten. Bij het uitklaren bij de Iraanse grens vele keren je paspoort. De bagage door scans. Dan de Turkmeense kant. Daar is het zo niet erger. Wachten, wachten, wachten. Maar hup de sjaals uit en voor mij het handige maar saaie grijze vest. Door scans, ik weet niet hoeveel keer, door iets heen waar je paspoort weer bekeken werd, twee zeer ingewikkelde formulieren, waarbij alles van waarde opgeschreven moest worden in duplo, en dan eindelijk erdoorheen en aan de andere kant staat dan je gids te wachten die verder al de dagen in Turkmenistan met je optrekt en je zo in de gaten kan houden.
Bij het hotel aangekomen bleek dat er niet op ons gerekend was, het zou zondag carpetday zijn en alles was vol. De gids ging druk bellen met de autoriteiten, alle hoge piefen bemoeiden zich ermee.
Hans ging toen dat heel lang duurde toch maar alvast met Marie-Jose wodka en taart kopen voor Marijke haar verjaardag en tevens samen geld voor ons allen wisselen.
Om de tijd te doden heeft Marijke een les in Tai-Chi gegeven, zij zit op les en gaf aan ons de eerste houdingen door. Was heel erg leuk.
Het was warm, warm en nog eens warm. En buiten de hal van het hotel lag een heerlijk zwembad. Op een gegeven moment zei Hennie ik hou het niet meer uit, wie gaat er mee zwemmen. Eem en ik natuurlijk altijd ondeugend. Alleen het herentoilet was open, dus daar verkleden. En hup het zwembad in. Moesten we naar een ander hotel, dan hadden we dit toch mooi gehad! Als drie ondeugende ongehoorzame meisjes zaten we te genieten van het heerlijke water. Toen we uitgezwommen waren zat ieder nog te wachten op wat nu. Na heel veel vijven en zessen had de onvriendelijk hoteleigenaar eindelijk wat stoelen geplaatst en met de taart die gehaald was en de eerste alcohol in de vorm van wodka met jus werd het toch nog heel gezellig. Dat viel, na 3 weken geen alcohol, wel diep.
Uiteindelijk mocht de grootste helft in het hotel blijven en gingen er vijf, Marijke Hans, Rinze, Mia en Marie-Jose naar wat later bleek een heel grappig sovjethotel. Wij waren echter heel blij met het zwembad. De staat van onderhoud van de kamers hield echter veel te wensen over.
Het werd helemaal lachen ’s avonds, toen we in het hotel gingen eten. Per telefoon moesten we alles bestellen, dan werd de bestelling vertaald naar de kok doorgegeven. Het gaf veel misverstanden maar uiteindelijk had toch iedereen te eten. Het pils was duur. Vier en een halve euro per glas. Daar en tegen de wodka goedkoper dan sinaasappelsap en water.
De volgende dag meteen ’s morgens een half uur gezwommen voordat we aan de verplichte tour door Ashgabad deel namen.
We hadden eerst op zijn Russisch ontbeten. Alles op zijn 11 en 30tigst. Bordje voor bordje, kopje voor kopje.
De gids gaf een tour door de stad. Het is de meest vreemde stad die ik ooit gezien heb. Zeer brede straten met niets dan wit marmeren gebouwen. Overal groen, overal overvloedig spuitende fonteinen, bijna geen auto's en mensen op straat. Het lijkt wel het decor voor een film van een surrealistische stad.
De oude president, Saparmourad Nijazov, bijgenaamd Turkmenbasji ( betekent vader van de Turkmenen), die twee jaar geleden aan een hartaanval is overleden, is overal aanwezig. Het is met recht een golden boy. Overal staan gouden standbeelden van hem. Twee zelfs met dubbele wachten die om de twee uur met veel bombarie gewisseld worden. Het meest bizarre is een soort euromast waar hij bovenop staat en met de zon meedraait en waar wij met een lift omhoog konden om een zicht van boven op de stad te hebben. Je ziet dan hoe de stad midden in de woestijn ligt en daar een groen witte oase in vormt.
Turkmenistan kampt met een enorm watertekort, maar toch al die watervallen en fonteinen in de stad.
De president was wees geworden bij de grote aardbeving in 1948, waarbij heel de stad verwoest was. Opgevoed in een weeshuis en via de communistische partij omhoog geklommen, heeft hij de touwtjes vast in handen genomen toen in 1991 het land onafhankelijk van Rusland verklaard werd. Hij heeft opdracht gegeven aan Franse bouwmaatschappijen om tot 2015 allemaal wit marmeren gebouwen en appartementen weg te zetten. Geen mens in Turkmenistan kan het betalen, dus de appartementen staan bijna geheel leeg. De witte musea die ook in grote mate gebouwd zijn zijn maar een paar dagen per jaar open. Een olympisch zwembad waar nog nooit in gezwommen is. Allemaal schone schijn, zoals alles in deze stad. Dan heeft hij ook nog de grootste moskee gebouwd die er is. Geen enkele moskee heeft behalve gekalligrafeerde letters van Allah en Mohammed of Ali een naam in de moskee staan. Maar niet in de moskee van Turmenbasji. Zich gelijkstellend aan God staan daar zijn naam en woorden te lezen. De moskee is prachtig en de vloer is bedekt met een tapijt waar 200 mensen 2 jaar aan gewerkt hebben. Eigenlijk is alles mooi maar bizar in de stad.
's Avonds is alles dan ook nog in allerlei kleuren verlicht.
Een aantal zaken zijn verboden om te fotograferen zoals het paleis en spoorwegovergangen, politiebureaus, politie. Irene, iemand van de groep, moest haar foto's deleten die ze van een politieman had gemaakt.
De gids moet zorgen dat je enkel de goede kanten van het land ziet. Hij heette Igor, en we noemden hem kuifje omdat hij op kuifje uit de stripboeken leek. Hij nam zijn taak zeer nauwgezet waar. Overal verkondigde hij hoe mooi en hoe groot alles was. Gevolgd door zacht commentaar van Marie-Jose over hoe het in werkelijkheid was.
Tussen de middag hadden we tijd vrij op de Russische markt.
Daar zitten de echte Turkmeense vrouwtjes in hun mooie jurken achter bergen met groenten en ander spul. Je kunt er voor twee gulden inclusief cola een heerlijke warme maaltijd krijgen.
’s Avonds zijn we naar een biertent geweest waar we hebben gedanst, weinig te eten en veel te drinken kregen en nog gemiddeld maar 6 euro kwijt waren.
Toen we thuis kwamen was er in het hotel een bruiloft. De bruid en bruidegom zaten op een verhoging de dansende gasten te bezien. Net na we kwamen was het afgelopen en werden zij naar buiten begeleid.
Zondagmorgen zijn we eerst Rinze zijn verjaardag gaan vieren. Lieke had een leuke act met een fototoestel op statief omdat Rinze alles filmt met een statief en Eem had weer een geweldig lied gemaakt.
Daarna zijn we naar de zondagsmarkt gegaan. Dit is een markt midden in de woestijn waar vanuit heel Turkmenistan mensen komen handel drijven. Je kunt er kamelen en geiten en koeien kopen, maar ook auto's, elk denkbaar elektronisch spul, en op het nationale gedeelte van de markt tapijten, voorwerpen die men gemaakt heeft, sieraden, en natuurlijk ook brood, vlees en groenten.
We hebben er ook prachtige schoentjes voor onze Noor gezien.
De kamelenmarkt was bijzonder. De kamelen werden met een takel na gekocht te zijn in een vrachtwagen gestapeld. Je zag er de handelaren en het handenklappen als voor een 800 dollar ongeveer een kameel van de hand was gegaan. Echt zachtzinnig gingen ze niet om met de beesten, ze werden echt in de vrachtwagens gepropt en gedouwd.
De vrouwen op de markt zijn prachtig om te zien. De afdeling juwelen is een tetterende pratende vrouwenbeweging. De mannen en vrouwen hebben het kapitaal vaak in de mond, overal schitteren de gouden tanden. Op de juwelenmarkt schittert ook nog al het draagbare goud je tegemoet. Wij waren gewaarschuwd niets ouds te kopen want bij de grens wordt dat weer afgepakt.
We hadden door twee zaken kans wat van het land te zien. Eerstens doordat de hotels volgeboekt waren en Hans en Marijke en Mia en Rinze in het sovjethotel midden in een woonwijk zaten, en tweedes omdat onze chauffeur op zaterdag een dochter had gekregen.
Wij hadden, of liever Marie-Jose had geregeld, dat we met een taart en kleertjes op bezoek op zondagmiddag in het ziekenhuis zouden gaan. Tot onze verbazing mocht je niet op bezoek in het ziekenhuis zelf. De mensen brachten eten en andere zaken naar de moeders, die door een open raam in ontvangst werden genomen.
Dat ieder dit op dezelfde wijze deed bleek omdat een andere mevrouw op dezelfde wijze aan het raam ontving.
De vader mocht ook het ziekenhuis niet in. Dus stond Eugene naast de vader aan het raam met een taart en gaf Lieke het cadeautje door het raam aan de moeder en hebben wij buiten slaap kindje slaap gezongen.
We gingen daarna de verjaardag van Rinze in zijn hotel vieren. Heerlijk weer taart en nu in plaats van met wodka met champagne.
De woonwijk die we nu bij het hotel zagen was wel helemaal bewoond en overal hangen aan de muren satellietschotels om buitenlandse zenders te ontvangen.
Het schijnt dan toch iets te vrij te worden, want de nieuwe president heeft verordonneerd dat er een kabelsysteem moet komen om de schotels weg te laten. Het is dan ook een vorm van controle, want dan heb je zicht op wat de mensen zien. Ook internet is verboden en je kunt alleen maar met een staatsprovider het net op, die alles controleert.
De woonwijk hier is niet zo wit als alles in de binnenstad. De straten zijn smaller en je ziet er veel meer mensen. De huizen zijn dan ook meer betaalbaar. In de witte appartementen in de binnenstad van Ashgabat huizen enkel de weinige rijken en hoge regeringsambtenaren. Voor deze laatste wordt als gunstige arbeidsvoorwaarden het bewonen hiervan gestimuleerd door gunstige regelingen en hypotheken.
Om 3 uur waren we terug bij ons hotel en hebben we heerlijk verder aan het zwembad gelegen.


We zijn gisteren, maandag naar Mary vertrokken, een tocht door de woestijn, de Karakoum (zwarte woestijn) en langs het Karakoumkanaal wat de woestijn doorsnijdt.
Het land wat door dit kanaal bevloeid wordt dient voor de katoenteelt, een van de economische pijlers van veel landen in centraal Azië. Het zorgt ook voor een grote milieuramp. De katoenteelt vraagt zoveel water dat het Aralmeer onvoldoende water uiteindelijk krijgt en verdroogd.
Onderweg en later in Merv, de verwoeste stad die we bezochten, kamelenkuddes gezien. Merv bestond uit ruines, oa stadswallen en een soort kasteelmuren waar allerlei gaten in zaten waar zwaluwen in nestelden. Hans en Hennie kregen van bezoekende Turkmenen het petje wat ze op hun hoofd hadden onverwachts cadeau.
We zagen ook nog de kerkhoven en hoe de verschillende mensen hun doden begroeven. De Turkmenen met een laddertje, voor de vrouwen een op de grond en voor de mannen rechtopstaand om makkelijk naar de hemel te klimmen.
We werden even later ook nog heel hartelijk welkom in Turkmenistan geheten door 5 vrouwen die ons allemaal kusten en welkom welkom riepen. En dan met ons perse op de foto wilden.
Uiteindelijk waren we pas laat in het laatste hotel in Turkmenistan. Vanmorgen was de helft van de groep ziek, diaree, sommigen zelfs overgeven. John en ik hebben er ook een tik van. Het is lastig maar het laat ons niet de pret drukken. Na weer veel grensformaliteiten zijn we nu in Oezbekistan in Bukhara.
We zitten in een leuk hotel en hebben een bad waar we met zijn tweeën in kunnen. Jullie snappen wel dat we daar vanavond lekker gebruik van maken. De stad maakt een zeer relaxte indruk. Ons hotel zit aan een hoofdplein waar allemaal relaxbedden langs een pool staan en daar gaan we nu eens lekker gebruik van maken. Jullie krijgen wel weer te horen hoe het ons hier bevallen is.